Эрдэмтэд Антарктидын өмнөд далайг тойрсон ёроолыг бүрдүүлдэг уулс, хавцал, тэгш талуудын хамгийн нарийн газрын зургийг гаргажээ.
Нийт 48 сая хавтгай дөрвөлжин км талбайг хамарсан энэхүү график нь хамгийн гүн гүнзгий шинэ цэг буюу Факториан гүн гэж нэрлэгддэг 7,432 метрийн гүнд орших хотгорыг анх удаа дэлгэрэнгүй харуулсан гэнэ.
Далайн ёроолын хэлбэрийг мэдэх нь аюулгүй навигаци хийх, далайг хамгаалах, дэлхийн цаг уур, геологийн түүхийг ойлгоход зайлшгүй шаардлагатай зүйл юм.
Гэхдээ бидэнд сурах зүйл их бий. Далай хэмээх өргөн уудам газар нутгийг хэзээ ч зохих ёсоор судалж үзээгүй.
2013 онд нийтлэгдсэн иж бүрэн газрын зураг гаргах анхны оролдлогыг Өмнөд Далайн Олон улсын батиметрийн график (IBCSO) болгон эмхэтгэж, шинэчлэхэд таван жил зарцуулжээ. IBCSO төсөл болон үүнтэй төстэй бусад төсөл нь дэлхийн далай тэнгисийн ёроолын талаарх бидний бага мэдлэгийн орон зайг бага багаар нөхөж буй юм.
Шинэ газрын зураг нь өмнөд 50 градусын далайн ёроолыг бүхэлд нь хамарна. Хэрэв та түүний 48 сая хавтгай дөрвөлжин км (18.5 сая хавтгай дөрвөлжин миль) талбайг 500 метр квадрат талбайд хуваах юм бол эдгээр эсийн 23% нь дор хаяж нэг орчин үеийн гүний хэмжилт болжээ.
Есөн жилийн өмнө IBCSO нь судалгаа, хэмжилтээ зөвхөн өмнөд зүгийн 60 градусаас эхэлж байсан бөгөөд сүлжээний хайрцагнуудын 17 хүрэхгүй хувь нь орчин үеийн хэмжилттэй байсан аж.
ХБНГУ-ын Альфред Вегенерийн хүрээлэнгийн доктор Борис Доршел "60 градусаас 50 градус хүртэл өөрчлөгдсөн нь графикийн талбайг хоёр дахин нэмэгдүүлсэн гэсэн үг" гэдгийг тайлбарлажээ.
"Тиймээс бид нутаг дэвсгэрийн хамрах хүрээг нэмэгдүүлэхийн зэрэгцээ өгөгдлийн нягтралыг нэмэгдүүлсэн. Учир нь бид үүний зэрэгцээ шинэ мэдээлэл авч, одоо байгаа өгөгдлийг чөлөөлөхийн тулд хичээн ажиллаж байна" гэж доктор Борис Доршел BBC News-т ярьжээ.
График дээрх мэдээллийн ихэнх хэсгийг Антарктидад шинжлэх ухааны хүчин чармайлтыг дэмждэг мөсөөр бэхжүүлсэн хөлөг онгоцууд, тэр дундаа Их Британийн хуучин туйлын хөлөг болох RRS Жеймс Кларк Россоос авчээ.