Цагдаагийн албаны тухай хуульд өөрчлөлт оруулах хуулийн төслийг өргөн мэдүүллээ
Бидний сонгох боломжгүй зүйлсийн нэг бол хүйс, бэлгийн чиг хандлага. Өөрөө сонгоогүй ч, туулах ёстой зам, оногдсон тавилан гэж бидэнд бий. Сонгоогүй зүйлийнхээ төлөө бусдад хараалгаж, халдлагад өртөж, гадуурхагдаж, хүн байх эрхээ эдэлж чаддаггүй бэлгийн цөөнх гэж яригдах хүмүүсийн төлөөлөл болсон иргэн А.Балдангомботой бид ярилцлаа. Түүний хувьд ийм хувь тавилантай учирсандаа харамсах үе олон тохиолдсон, сэтгэл зүйн хүнд шарх авч байсан түүхээ бидэнтэй хуваалцсан юм.
-Юун түрүүн манай уншигчдад өөрийгөө танилцуулахгүй юу?
-Би ХЭҮК-ын мэргэжилтэн. Хүний эрхийн хамгаалагч А.Балдангомбо. 1976 онд төрсөн. Эрх зүйч мэргэжилтэй.
-Та өөрөө хүний эрхийн хамгаалагч шүү дээ. Эрхээ хамгаалж, эдэлж чадаж байна уу?
-2018 онд ЛГБТ төвд ажилладаг байхдаа жагсаал, цуглаан зохион байгуулсан юм. Үүний дараа би халдлагад өртөж байсан. Тухайн үед “ална” гээд дайраад байхаар их эвгүй юм билээ. “Чи миний хүүхэдтэй унтсан уу” гээд л аймар аав ирчхээд дайрч байх жишээтэй. Уг нь би монголд амьдарч байгаа ЛГБТ хүмүүсийн эрхийн асуудлаар жагсаал, цуглаан зохион байгуулсан. Бусдын эрхийг хамгаалах гээд яваад байгаа шүү дээ. Гэтэл цагаа тулахаар өөрийнхөө эрхийг ч хамгаалж чаддаггүй юм билээ. Цагдаагийн байгууллагад очиж мэдүүлэг өгөөд, 10 цаг тэнд хүлээсэн. Тэгэхэд өгсөн гомдлыг маань хэрэгсэхгүй болгох жишээний. Үүний дараа би сэтгэл зүйчтэй болж эхэлж байгаа юм. Тэр үйл явдлаас хойш бүтэн жил тойроход би ажлаа хийж чадахаа больсон. Бүх зүйл их утгагүй болсон. Голдоо ортол өөрийгөө үзэн ядсан юм билээ. Нэгдүгээрт их гэмтсэн байсан, бас гомдсон байсан. Аажим аажмаар сэтгэл зүйчтэй яриад, асгартлаа уйлж нэг онгойж байгаа юм. Гэхдээ энэ асуудал одоо ч надад үргэлжилдэг. Одоо ч надад хүнд санагддаг. Хэрвээ хүний эрхийн хамгаалагч гэж өөрийгөө бодож л байгаа бол иймэрхүү зүйлийг давж чадах дархлаатай байх ёстой юм билээ.
ХҮНД СОНГОЖ БОЛОХГҮЙ ОЛОН ЗҮЙЛ БИЙ. БИ БЭЛГИЙН ЧИГ ХАНДЛАГАА ӨӨРӨӨ СОНГООГҮЙ
-ЛГБТ хүмүүс сонгоогүй өгөгдлийнхөө төлөө бусдад гадуурхагддаг гэж ойлгоод байдаг. Зөв үү?
-Нэгдүгээрт бэлгийн чиг баримжаа олдмол байх ямар ч боломжгүй зүйл. Би жишээ нь анхнаасаа эрэгтэй хүнд татагддаг эрэгтэй хүн байсан. Бид ямар нэг байдлаар үгүйсгэгдэж л байдаг. Түүхийн туршид үгүйсгэгдсээр ирсэн. Одоо үүний нөлөө монголд байж л байна шүү дээ. Бид 70 жил коммунист үзэл суртлаар хүмүүжчихсэн. Дээрээс нь үүнийг гэмт хэрэг, гаж үзэгдэл, сэтгэцийн өвчин гэж үздэг байсан. Энэ үзэл хандлага одоо ч гэсэн аймшигтайгаар байж л байна. 1990 онд бэлгийн чиг баримжааг сэтгэцийн өвчний жагсаалтаас хасагдсан гэдгийг хүмүүс мэддэггүй.
Хүн их олон зүйлийг сонгож болохгүй. Бид хэзээ үхэхээ мэдэхгүй. Хэзээ, яаж төрөхөө мэдэхгүй. Ямар айлд төрөхөө мэдэхгүй. Яг үүнтэй адилхан бэлгийн чиг баримжаагаа сонгох боломжгүй юм. Хэрвээ би эсрэг хүйстэндээ татагддаг байсан бол аль хэдийн гэр бүлээ зохиогоод, үр хүүхэдтэй болж аз жаргалтай амьдрах боломжтой байх байсан. Гэхдээ тийм боломж надад гараагүй. Энэ нь их хүнд. Зовуурьтай гэж болно. Ямар нэгэн байдлаар бэлгийн чиг баримжаа ялгаатай гээд юмны гадна үлдчихдэг.
ХАРАМСАХ ҮЕ БАЙСАН Ч ОДОО БОЛЬСОН. БИ ТУУЛАХ ЗАМАА ТУУЛААД ЯВЖ БАЙНА
-Та хэзээнээс өөрийгөө эрэгтэй хүнд татагддаг гэдгээ мэдсэн юм бэ?
-Би үүнийгээ өсвөр насандаа, 15-16 тай байхдаа мэдэрсэн. Ярилцах гэхээр ярилцаж болохгүй сэдэв. Тухайн үед жаахан хүүхэд өөрийнхөө учрыг ч олохгүй байгаа шүү дээ. “Би яагаад эрэгтэй хүүхдэд татагдаад байгаа юм бэ” гээд л эргэлзэнэ. Үүнээс цааш яаж ч чадахгүй байсан. Дөнгөж зургаадугаар анги гэхээр 1988 он шүү дээ. Тэр үед нийгэм ямар байлаа. Учраа олохгүй сэтгэлдээ нууц хадгалж явдаг байсан юм. Ингээд би амьдралынхаа долоон жилийг зүгээр нэг шашны байгууллагад өнгөрөөсөн. Үүний гол шалтгаан нь ямар нэг байдлаар өөрийгөө өөрчилж болдог юм бол өөрийгөө өөрчлөх гээд үзье гэсэн зорилго тээсэн хэрэг.
-Тэгэхээр та ижил хүйстнээ сонирхдогтоо харамсдаг байх нь ээ?
-Ер нь байнга харамсдаг. Би зүгээр гетеросексуал хүн байсан бол гэдэг бодол тархинаас салахгүй. Гэхдээ энэ харамсал залуухан байхад үргэлжилдэг байсан. Одоо бол харамслын түвшинд яригдахгүй. Яагаад гэхээр би туулах амьдралаа туулаад ирчихсэн байна.
“ҮХЭЭД ӨГ” ГЭХ ҮГИЙГ ДОТНЫ ХҮМҮҮС МААНЬ ХЭЛСЭНД ХАРАМСДАГ
-Энэ талаар таны гэр бүлийнхэн хэзээ мэдэж, яаж хүлээж авсан бэ?
-Манай гэр бүлийнхэн 2000 он гаргаад л мэдсэн дээ. Хамгийн хатуу үг гэр бүлийнхэн, ойр дотны хүмүүсээс л ирдэг юм. Намайг ойлгох ёстой хүмүүс гэвэл миний гэр бүлийн гишүүд дээ. Түүнээс биш би хөндлөнгийн хүнээс намайг ойлго гэж шаардаж гуйхгүй. Гэтэл тийм биш. “Үхээд өгөөч ээ, хүний хог шаар, адгийн новш” гэх зэргээр хэлдэг.
-Энэ үгийг та яаж дааж байна вэ?
-Үхэх тухай хүртэл бодож байсан үе надад бий. Өндөр байшингийн орой дээр гарч байсан удаатай. Ингэж амьдрахаар үхье гээд. Намайг юу тэнд зогсоосон гэхээр ээжийн хайр байсан. Дөнгөж 20 настай байхад манай ээж тэнгэрт дэвшиж байсан юм. Түүнээс хойш асуудал бүр хурцдаад, “одоо намайг гэх хүн байхгүй юм чинь би амьдрах ямар утгатай юм” гэж бодсон. Хүн болж төрснийхөө хувьд би амьдрах ёстой гэдгийг ээжтэйгээ холбож боддог юм билээ. Ээж ер нь намайг мэддэг байсан байх. Есөн сар тээгээд төрүүлсэн нь ямар нэг учиртай шүү дээ. Ээждээ амалсан амлалтдаа хүрэхийг хүссэн.
-Амьдрах сайхан уу?
-Дундуур нь л хэлье. Амьдрал өнгө өнгөөр л холилддог. Би одоо бол өөртөө сэтгэл хангалуун байгаа. Тэгэхээр амьдрах сайхан байгаа биз дээ. Гэхдээ нэг их сайхан гээд хэлчхээр бас болохгүй юм. “Би зовж байна, шаналж байна” гээд яваад байвал амьдрал огт урагшлахгүй.
-Бэлгийн чиг хандлагаараа цөөнх хүмүүс байсаар байгааг та хэлж байна шүү дээ. Хүлээн зөвшөөрөгдөхийг хүсдэг үү?
-Бусдаас огт буруу хайх хэрэггүй юм билээ. Намайг хүлээн зөвшөөрөх үгүй нь тухайн хүний сонголтын асуудал. Нэг талаасаа би хувь хүний орон зайд халдах ёсгүй. “Чи намайг хүлээн зөвшөөрсөнгүй” гэж дайрах нь хүний эрхийн зөрчлийн асуудал шүү дээ. Харин хууль эрх зүйн хувьд хүлээн зөвшөөрөгдөхийг хүсэж, алхам хийсээр ирсэн.
ХҮН Л ЮМ ЧИНЬ ХҮҮХЭДТЭЙ БОЛОХЫГ ХҮСНЭ. ГЭВЧ…
-Ингэхэд та найз залуутайгаа үерхээд 10 гаруй жил болж байгаа байх. Хүүхэд өргөж авах бодол бий юу?
-Бид хоёрын амьдралд ээдрээтэй зүйл олон байсан. Эхэн үедээ ойлголцдоггүй байлаа. Дундуур нь салж үзлээ. Буцаад нийлж үзлээ. Ингээд л одоо бол амар тайван амьдарч байна.
Хүүхэд өргөж авах тухайд… Энэ нь бидний хувьд их эмзэг сэдэв. Хүн л болсон хойно өргөөд ч болов хүүхэдтэй болчих юм сан гэж боддог. Өөрсдийнхөө эгч ах нарын хүүхдийг хараад л, хүн хүүхдээ хөтлөөд явж байхыг харсан ч сэтгэл зурагддаг юм. Гэхдээ төлөвлөсөн зүйл одоохон доо байхгүй. Эрх зүйн хувьд бидэнд хүүхэд өргөж авах боломж тэр бүрчлэн олддоггүй. Магадгүй хүүхэдгүй чигээрээ дуусаж болно. Эсрэгээ ч байж магадгүй. Эрүүл байхад болно доо гэж боддог.
-Та хоёр гадуур явахдаа өөрсдийнхөөрөө байж чаддаг уу? Хөтлөлцөөд явдаг ч юм уу?
-Наадах чинь хориотой. Хоёр эрэгтэй хүн монголын гудамжинд хөтлөлцөөд явах үнэхээр эрсдэлтэй. Уучлаарай. Чадахгүй. Миний үеийнхэн бол бид хоёрыг бараг тоосгодох байлгүй.
-Бидэнтэй ярилцсанд баярлалаа. Хэн нэгэнд хандаж хэлэхийг хүссэн зүйл бий юу?
-Залуустаа л хэлье. Сурахад бүх зүйлээ зориулаарай. Мэдэхгүй байгаагаасаа битгий ичээрэй.
–Баярлалаа.
0
0
0
0
0
0
0
0
