“535 тэрбумыг хөрөнгө оруулалтаас, 1.8 их наядыг урсгал зардлаас танана”
2025 оны Үндэсний баяр наадам болоход дуншсан нэг сарын хугацаа үлдлээ. Энэ хугацаа бол бөх сонирхогчдыг хамгийн их догдлуулж, цагаахан талцуулдаг үе. Өөрийн дэмждэг, нутаг нугын бөхөө түрүүлнэ хэмээн хүлээдэг өдрүүд гэсэн үг.
Тэгвэл urug.mn сайт хэн түрүүлэх вэ гэсэн асуулт тавилаа.
ХЭН ТҮРҮҮЛЭХ ВЭ? УНШИГЧ ТА Ч БАС ТААМАГ ДЭВШҮҮЛНЭ ҮҮ?
Мөн цаашилбал түрүүлэх магадлалтай бөхчүүдийг чансааны хувьд шинжилж үзэгч олны дэмжлэгтэй уялдуулан гаргаж үзлээ.
ОРГИХЫН ХАНГАЙ ДАЯН 
“Худгийн цээлийн энгэрт
Хувилгаан Солонго татав
Хурмаст тэнгэр ивээж
Босоо заяаг тэтгэв
Яаж төрсөн, гэхээрээ ийм сайхан юм бэ
Яргай зандан модоор урлачихсан мэт гоёхон юм бэ” гэдэг шиг цагийг эзэлсэн аварга гэвэл яалт ч үгүй О.Хангайг хэлнэ. Тухайн жилийн өнгийг тодорхойлдог Сар шинийн барилдаанд О.Хангай аварга түрүүлсэн. Түүнээс хойш өргөөний барилдаанд хэдэнтээ зодоглож босоо гэдгээ ч дуулгасан. Онцолбол М.Лхагва арслангийн нэрэмжит барилдаанд өрсөлдөгч байж болохуйц бөхчүүдээ амлаж аваад л дарчихаж байгаа харагдсан. Түүний хамгийн том өрсөлдөгч бөх гэгдэх Улсын арслан Б.Орхонбаярыг амлаж аваад мордоод л дайрчихсан. Тэр мэдээж сануулга байсан биз ээ. Харин Б.Орхонбаярын араас Дархан аварга .Батсуурь О.Хангайг амлаж авахад тэр мөн л аваад залчихсан.
МҮБХ-оос гаргадаг чансааны эхний таван байрт тэр босоо хэвээрээ байгаагаас харвал энэ жилийн Үндэсний их баяр наадамд О.Хангай цолоо ахиулж даян болж тун магадгүй.
ХЭНТИЙН ПАНДА АВАРГАЛАХ УУ?
2025 онд бөхийн ертөнцөд нэгэн онцлох үйл явдал болсон нь Хэнтий аймгийн Өмнөдэлгэр сумын харьяат Монгол Улсын арслан Энхтөгсийн Оюунболд эргэн ирсэн үйл явдал байлаа. Бүхэл бүтэн хагас арван жилийн хугацаанд зодоглоогүй хэдий ч ирсэн даруйдаа л тэр бөхийн өргөөний барилдаанд хэд хэдэн удаа шөвгөрөөд амжив.
Дөрөвдүгээр сарын 19-нд болсон улсын аварга М.Лхагвын нэрэмжит 256 бөхийн барилдаанд орж ирэхэд нь өргөөний үзэгчид тэр аяараа уухайлан хүлээж авч байлаа.
Нөгөө талаас олон жил барилдаагүй өнжсөн Э.Оюунболдыг насны хувьд боломжгүй гэж үзэх хүмүүс гарч ирж байна. Гэтэл тэр 1993 онд төрсөн. Бага залуугаасаа тодорсон болоод л бидэнд “өвгөрчихсөн” мэт санагдаад байгаа юм. Бусдаар түүний үеийнхний хувьд энэ жил эд үе нь. Тухайлбал О.Хангай 1990, Улсын заан Б.Бат-Өлзий 1992, Н.Батсуурь 1987 он гэх мэтчилэн үеийнхэн нь хариагүй байгаа. Тэгэхээр түүнийг жинхэнэ аварга болоход байг гэх газар үгүй. Ингэж чадвал Хэнтийгээс Панда аварга төрөх нь ээ. Мэдээж наадмын өмнөх бэлтгэл сургуулилт чухал
ОЛНЫ АМ Б.ОРХОНБАЯРЫГ АВАРГА БОЛНО ГЭЖ БАЙНА
2019 онд Төрийн наадамд 21 насандаа анх удаа барилдахдаа тунаж барилдан улсын начин цол хүртэн, хамгийн залуу бөхөд олгодог дааганы эзэн болж байлаа. 2020 оны АХ-ын 99 жилийн ойн баяр наадамд харцага, 2022 оны АХ-ын 100,101 жилийн ойн баяр наадамд ес даван үзүүрлэж улсын арслан цолны болзол хангасан Б.Орхонбаярыг энэ таамагт оруулахгүй бол алдсын алдас болох биз. Олон нийт, бөх сонирхогчид ч гэсэн түүнийг аварга болно гэдэгт итгэлтэй буй. Бэлтгэл сургуулилт, тухайн өдрийн од хийморь тэнцэж гэмээ нь Сэлэнгэ аймгийн Цагааннуур сумаас Сникерс Б.Орхонбаяр гэдэг аваргатай болох вий.
“ТУНАХ САЙХАН, ТУНААД ДАВАХ САЙХАН” Ц.БЯМБА-ОТГОН
2023 оны АХ-ын 102 жилийн ойн баяр наадамд түрүү бөх М.Бадарчаас допингийн төрлийн бодис илэрсэн тул Үндэсний их баяр наадмыг зохион байгуулах хороо түүний бүх давааг хүчингүйд тооцож, Улсын арслан цолыг хурааж, Ц.Бямба-Отгонд өгч байлаа. Тэр өндөр даваануудад бүгдэд тунан байж даваад “Тунах сайхан, тунаад давах сайхан, Хайрхан Төгрөг минь харж байгаа биз ээ” хэмээн хэлж байлаа.
Гэхдээ түүний хувьд “орон гаран бөх”. Үнэхээр тухайн өдрийн од нь гийчихсэн явбал ямар ч бартаагүйгээр түрүүлж мэдэх, утга учиргүй зүүн ташаагаа шидээд байвал доогуур даваанд нисэж мэдэх тийм л бөх. Ямартай ч шөвгийн 16-д тэр зогсож байх нь лавтай.
БААВГАЙ ЗААН Б.БАТ-ӨЛЗИЙ
Арслан цолыг нь гуйж биш гуядаж, аархаж авна гээд л шазуураа зуучихсан яваа болов уу. Ховд аймгийн Зэрэг сумын харьяат, улсын заан Б.Бат-Өлзий болбоос Монгол бөхийн өргөөний барилдаанд 32 удаа түрүүлсэн ажилттай явна. Тухайн жил бэлтгэл сургуулилтаас л хамаарч хазайна уу гэхээс бусдаар түүнийг хазайлгах баавгай ч байхгүй. Үндэсний бөхийн тамирчдаас хамгийн бяртай гэгдэг Б.Бат-Өлзий заан өгөөгүй л болохоос арслан цолыг нь аль хэдийн авчихсан шүү дээ. Ингээд бодохоор тэр шөвгөрөх бөхчүүдийн тоонд зүй ёсоор орно.
ДАРАВЧ ДАЛДАЙЖ, БУЛАВЧ БУЛТАЙСАН GENZ ҮЕИЙН БӨХЧҮҮД
ҮЗҮҮРЛЭХ БӨХ Э.БАТМАГНАЙ
Баянхонгор аймгийн Жинст сумын харьяат, Монгол Улсын начин Э.Батмагнай үзүүрлэнэ. Тэр одоо чансааны хоёрдугаарт 1300 оноотойгоор эрэмбэлэгдэж байна. Эртэй, бяртай, уртай, хурдтай энэ бөхийг доогуур даваанд амлаж барилдах том цолтон юу л бол. 2024-2025 оны өргөөний барилдаанд ч гэсэн тэр өөрийгөө харуулаад амжсан. Энэ жилийн баяр наадамд тэр үзүүрлэнэ. Хашир аварга О.Хангай л түүнийг торгоох болов уу.
ДЭЛХИЙН БӨХ М.ЛХАГВАГЭРЭЛ
Олимп, дэлхийн тэмцээн зэрэгцээгүй л бол Завханы Яруугийн хүү Улсын Заан М.Лхагвагэрэлийн бэлтгэл сургуулилт жимбийсэн байх учиртай. Чөлөөт суурьтай, арга мэх ов заль ихтэй энэ мөх ямартай ч шөвгийн 16-д байх нь ойлгомжтой. Түрүүлэхийг ч үгүйсгэхгүй. Гол нь хэнийг амлаж, хэнд амлуулах вэ л гэдэг байна.
АРХАНГАЙН НУУЦ ЗЭВСЭГ С.СҮХБАТ
Архангай аймгийн Хашаат сумын харьяат улсын С.Сүхбат. Архангайнхан түүнийг салхи авхуулахгүй нэг л дараад байгаа бололтой. Үндэсний их баяр наадмаар л хамаг буугаа тавих вий гэсэн эргэлзээ байна. Түүндээ ч хүрч магадгүй.
Түүхийг эргэн санавал 2000 онд Агваансамдангийн Сүхбат анхны түрүүгээ хүртэж, арслан цол авч байлаа. Тэр жилийн наадмаар А.Сүхбатын түрүүг бэлгэдэж, бас наадмын өмнө төрсөн нуган үрээ бөх болохыг ерөөж бөхийн үнэнч дэмжигч Сүхбаатар гуай хүүдээ Сүхбат хэмээн нэр хайрлажээ. Өнөө жил энэ бэлгэдэл, түүх биеллээ олж ч мэднэ.
БААРАГГҮЙ УЛСЫН ЦОЛТНЫ БОСГО АЛХАХ БӨХЧҮҮД
Дундговь аймгийн Эрдэнэдалай сумын харьяат Н.Амгаланбаатар
Сүхбаатар аймгийн Онгон сумын харьяат аймгийн Хурц арслан Н.Өсөхбаяр
Хэнтий аймгийн Өмнөдэлгэр сумын харьяат, аймгийн арслан Д.Алтанцоож
Архангай аймгийн Тариат сумын харьяат, цэргийн заан Өнөрбаянгийн Батсуурь
Өмнөговь аймгийн Манлай сумын харьяат С.Доржпалам
Хөвсгөлийн хөөрхөн П.Хүрэлбаатар
Хөвсгөлийн хөөрхөн М.Баасанжав
Хэнтий аймгийн Жаргалтхаан сумын харьяат Ш.Отгонтөгс нар улсын цолны болзол хангана.
МАРТАЖ БОЛОХГҮЙ Н.БАТСУУРЬ ДАРХАН
Увс аймгийн Ховд сумын харьяат, Монгол Улсын дархан аварга Н.Батсуурь бол хамгийн их барцад ихтэй, хэл дагуулдаг бөх. Өнөө цагийн зүүнийг магнай бөх тэрбээр ямартай ч шөвгөрнө. Азхүү байвал ёоз хүүгээр цохиж түрүүлж магадгүй. Ясны тэмцэгч түүнийг бөхийн таамагт эс оруулбал үндэсний бөхийн босоо цагаан хийморь нь хазайх биз ээ. Ур ухаан, тархиараа барилддаг Басу чимэг нэмж ч мэдэх билээ.
Ямартай ч шөвгийн 16-д зогсож байх болон, найдвартай улсын цолны болзол хангах бөхчүүдийг нэрлэлээ. Уншигч та ч мөн адил өөрийн таамгаа дэвшүүлж, бидэнтэй хуваалцаарай.
0
0
0
0
0
0
0
1
