Өнөөдөр УИX-ын нэгдсэн чуулгантай
Засгийн газраас арван хоёрдугаар сарын 13-ны өдөр айл өрх, зарим албан байгууллагуудын цахилгаан, дулаан, усны төлбөрийг 2021 оны долдугаар сарын нэгнийг хүртэл тэглэх буюу төр даах шийдвэр гарсан. Шийдвэр гарснаас хойш эрчим хүчний ачаалал ихсэж хоёр ч аймагт хязгаарлалт хийхэд хүрч байв. Өрөг хэлэлцүүлэг энэ удаа “Монгол улсын эрчим хүчний салбарын бодит байдал” сэдвээр салбарын мэргэжилтнүүдтэй хэлэлцлээ.
Зочин:
- УИХын гишүүн С.Ганбаатар
- Эрчим хүчний сайдын зөвлөх П.Товуудорж
- Эрчим хүчний зохицуулах хорооны дарга А.Тлейхан
- Монгол улсын зөвлөх инженер Б.Батлхагва
Онцлох эшлэлээс хүргэж байна
УИХ-ын гишүүн С.Ганбаатар:
Тавдугаар цахилгаан станц буюу нэмэлт цахилгаан эрчим хүчний эх үүсвэрийн тухай шийдлийг сүүлийн 20-иод жил ярьж байна. Шийдэгдэж чадахгүй байгаа нь цэвэр улс төржилтөөс болдог. Монголын Засгийн газрын эрчим хүчний эх үүсвэр барих асар том мөнгөний проект төслийн шийдлийг бүлэглэлүүд хоорондоо булаацалддаг. Засгийн газар өөрөө барьцаалагдсан. Нэг бүлэглэл нь барих гэж байхад өөр бүлэглэл нь булаацалддаг барьцаалагдсан бүлэглэлүүдийн хоорондын зодоон болж хувирдаг нь үнэн.
Эрчим хүчний салбар санаа зовмоор, маш их доголдох төвшинд байгаа гэж боддог. Би энэ салбарын мэргэжлийн хүн биш хэдий ч эрчим хүчний салбарын шийдвэрийг намын дарга гаргаж болохгүй. Ерөнхий сайд Хүрэлсүх шийдвэр гаргаад маргааш нь гаргасан шийдвэр дээрээ нэмэлт өөрчлөлт хийж, баримлын шавар шиг зүйл хийж байвал салбарын мэргэжилтнүүдээ сонсоогүй байна.
Энэ салбар тулчихсан их ачаалалтай явсаар ирсэн. Салбарын 16 мянган ажилтны нуруун дээр л явж байна.
Оюутолгой 2015-2019 оны хооронд 569.4 сая долларын цахилгааныг Хятадаас авсан. Хагас тэрбум долларын цахилгааныг 2015-2019 онд авсан. Энэ асар их мөнгө, цахилгаан станц хангалттай барих мөнгө.
Улс төрчид салбарын бие даасан техник инженерийн дүгнэлтийг тойрч ярьдаг соёл бидэнд байхгүй байгаа. Салбарын эрдэмтэд, эрчим хүчний салбарын яамны, салбарын эрдэмтэд бүгд хоорондоо ярьж байгаад ийм шийдлээр барьж байгуулна гэдгийг эрдэмтэд ярьдаг. Энэ асуудлыг улс төржиж шийдэх гэж оролдоод ирэхээр тэд мэргэжлийн улсууд биш. Тэд үргэлж бие биенийгээ үгүйсгэнэ. Салбарын эрдэмтдийн нэгдсэн дүгнэлт гарч ирэх тогтолцоо бидэнд чухал байгаа. Дараа нь хөрөнгө оруулалтын шийдэл гэж бас мэргэжлийн асуудал. Энэ бидэнд дутагдаж байгаа.
Эрдэнэт үйлдвэрийг босгохын тулд Оросууд Эрдэнэт хотод зориулсан цахилгаан станцыг өөрийн хөрөнгөөр барьж өгсөн. Хоёр цахилгаан станц барьж байгаа. Энэ цахилгаан станцаа өөрсдөө мөнгөө гаргаад дараа нь энэ үйлдвэр ажиллаад ашгаараа хөрөнгө оруулалтаа нөхөхөөр Монгол улсынх болно гэдэг гэрээ байгуулсан. Яг адилхан гэрээг Оюутолгой барих бүрэн боломжтой боловч улс төрчид өмнөөс нь яриад Оюутолгой Монголд цахилгаан станц барих ямар ч үүрэг хариуцлага үүрэхгүй гэдэг заалтыг оруулсан.
Оюу толгой Өвөр Монголын Баяннуур билүү жижигхэн тосгоноос тог авдаг. Зургаан сарын дотор цахилгаан станцынхаа мөнгийг Оюутолгойгоос гаргаж авч чадсан байдаг. Тэр тосгоны Хятад захирагч бол манай Оюутолгойн төлөөлөн удирдах биеэ үнэлсэн улс төрчдөөс хамаагүй эх оронч байна гэдгийг дахин дахин хэлэх байна.
Миний гаргалгаа юу гэхээр Өмнөд Африкийн яг Монгол шиг орон жилдээ 20-30 сая тонн нүүрс гаргаад тэрнээсээ олсон ашгаараа цахилгаан станц барьсан. Тэр улсууд 5 сая тонн, 10 сая тонн нүүрс ав оронд нь цахилгаан станц бариад өг гэдэг бартерын гэрээг хийсэн байдаг. Ингэснээр тэр станцыг барих гэж байхад дундаас нь том том мөнгө иднэ гэсэн манай улс төрийн оролцоо байхгүй болдог, гацаа садаа байхгүй болдог. Хоёрдугаарт энэ цахилгаан станц дээр Монголын эрчим хүчний салбарын дүгнэлт шаардлага шахалт, цензүрээр барина. Бартерын энэ гэрээ маш чухал байдаг. Үүн дээр Монгол 20 сая тонн нүүрсний 5 сая тонноор 2-3 цахилгаан станцыг Монгол орон 2-3 жилийн дотор барина гэдэг гэрээ хийхэд улс төрийн маргаан, улс төрийн зодоон шууд зогсоно.
0
0
0
0
0
0
0
0
