Улаанбаатарт ялимгүй хур тунадас орно
Байгуулагдаад гуравхан жил болж байгаа ч өнөөдрийн байдлаар 137 салбар дэлгүүртэй болж өргөжиж чадсан “CU” сүлжээ дэлгүүр, “Сэнтрал Экспресс Си Би Эс” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал Г.Чинзоригийг “Бизнес өрөг” нэвтрүүлэг урьж ярилцлаа.
-Франчайз бизнес гэхээр бүх стандарт, арга барил, мэдлэг туршлага нь цаанаасаа ирж байгаа. Гэхдээ Монголд нутагшуулахад ямар асуудлууд тулгардаг вэ?
-Франчайз бизнес гэдэг мэдлэг туршлага, стандартыг нэвтрүүлж байна гэсэн үг. Гэхдээ энэ нь Солонгосын зах зээл дээр биднээс 20-30 жилээр түрүүлчихсэн нөү хау юм. Зарим туршлагыг нь Монголын хөрсөнд буулгахад асуудал тулгардаг. Жишээ нь бидэнд нэг ийм асуудал тулгараад байна, үүнийг яаж шийдэх вэ гэж Солонгос руу хандахаар наад асуудал чинь манайд 1996, 1997 онд л тохиолдож байсан асуудал байна. Одоогийн залуучууд яаж шийддэгийг мэдэхгүй. Бид тэтгэвэрт гарчихсан хүмүүсээс асууя гэдэг. Тэд нар нь л энэ асуудлыг бид ингэж шийдэж байсан гэж яг л хэлж өгнө. Жишээлбэл бараа бүтээгдэхүүний түгээлтийн асуудал. Солонгост түгээлтээ нэг IT системээр удирддаг. Монголд барааны түгээлтийг бүх газруудаас цуглуулж аваад нэг машинд ачаад нэг дэлгүүрийнх нь өдрийнх нь барааг аваачиж өгдөг. Бараа түгээдэг компаниуд цагтаа ирэхгүй. Солонгост бол ерөөсөө хоцорч ирнэ гэдэг ойлголт байхгүй. 100 бараа захиалсан бол 100 бараа л ирнэ. Гэтэл өнөөдөр 100 бараа захиалахад тав зургаан бараа дутаачих асуудал манайд гараад байдаг. Гэхдээ энэ асуудал хөгжлийнхөө явцад шийдэгдэнэ.
-CU дэлгүүрийн гол менежмент, давуу тал нь юу вэ?
-Бизнесийн завгүй дүүрэгт голлон ажилладаг. Тэнд талбай үнэтэй. Бид талбайгаа маш зөв зохион байгуулах хэрэгтэй болно. Хотын төвд их хэмжээний бараа хадгална гэдэг хэтэрхий үнэтэй талбай дээр агуулах түрээслэж байна гэсэн үг. Их бараа өрж тавихгүй. Өдөрт нь бараагаа гарч байгаа тоогоор нь хүргэлт хийнэ. Халуун хоол, үйлчилгээ, технолгид суурилж хяналт, гол шийдвэрээ гаргана гээд олон давуу тал бий.
-Одоо та бүхэн 137 салбартай болчихсон. Нэг салбар нээх дундаж хугацаа нь дунджаар долоо хоног гэсэн. Тийм хурдтай өргөжсөн байна. Та бүхэнд “шахагдсан” жижиг дэлгүүрүүд хаачиж байгаа гэсэн үг вэ?
-Бид бизнес идэвхжил өндөртэй газруудад салбаруудаа түлхүү нээдэг. Орон сууцны дэлгүүр дээр бага орсон. Орон сууцны хороололд бид дэлгүүр нээхдээ өөр үйлчилгээ санал болгож орж байгаа гэсэн үг. Тэнд байгаа дэлгүүрээс өөр. Орон сууцны дэлгүүрийн оршин суугчид ихэвчлэн хоол ундны материал авах гэж ордог. Жишээ нь гэртээ сэндвич хийж идэх гэж байгаа хүн орон сууцны доод дэлгүүрээс талх, хиам, бяслагаа тусад нь авна. Тэгвэл манай дэлгүүрт түүнийг нь сэндвич болгоод хийчихсэн байгаа гэсэн үг. Тэгэхээр манай дэлгүүр нээсэн газрын хажуу талд хүнсний дэлгүүр ажиллаж л байдаг. Борлуулалтад нь нөлөөлөөд байдаггүй.
БИДНИЙ НЭГЭНТ БИЙ БОЛГОСОН ТЕХНОЛОГИ, ТҮГЭЭЛТИЙН ДЭД БҮТЭЦ ДЭЭР ТУЛГУУРЛАН ОНЛАЙН ХУДАЛДААНЫ БИЗНЕС ХӨГЖИХ БОЛОМЖТОЙ
-Та бүхэн саб-франчайз өгч эхэлсэн юм байна. Орон нутагт олон жил хүнсний дэлгүүр ажиллуулж байгаа ч бизнесийн дараагийн төвшиндөө гарч чадахгүй байгаа олон дэлгүүр байдаг. Тэгэхээр танайхаас франчайз эрх авч ажиллуулахын давуу тал юу вэ?
-Гол нь дэд бүтцийн шийдэл юм. Түгээлт гээд том дэд бүтэц байна. Хоолны үйлдвэр бол ялгарах бүтээгдэхүүн, IT-ийн дэд бүтэц дэд бүтцүүдийг хийгээд ирэхээр хүмүүс үйл ажиллагаагаа явуулахад арай хялбар болж байгаа юм. Хүнсний дэлгүүр ажиллуулж байгаа хүмүүст тулгардаг хүндрэлтэй асуудал бол түгээлт. 350 гаруй хүнсний бүтээгдэхүүн импортолдог компаниуд байгаа. Хүнс бус ч бий. Эдгээр худалдааны компаниуд бүгд тус тусдаа түгээлтээ хийдэг. Тэгэхээр нэг дэлгүүр дээр гэхэд 10-20 төрлийн бараа өдөрт ирдэг. Тэгэхээр тэр дэлгүүр ирсэн газруудтайгаа тооцоогоо хийсээр бүтэн өдөр өнгөрдөг. Хэрэглэгчиддээ хамгийн сайхнаараа үйлчлэх зав боломж нь ч гардаггүй байх. Энэ асуудлыг нь шийдэх ёстой юм байна гээд түгээлтэн дээрээ нэлээн их хөрөнгө оруулалт хийсэн. Фрайнчайзын хөтөлбөр эхлүүлээд одоо бид 23 дэлгүүртэй хамтарч ажиллаад явж байна. Манайд ороод хамтрах нь ашигтай юм байна гэж харж байгаа байгууллага бүхэнд бид нээлттэй. Дундаж хүнсний дэлгүүрт 80-100 гаруй сая төгрөгийн бараа хадгалагдаж байдаг. Энэ нь ажиллагаа ихтэй, талбай их эзэлнэ гэсэн үг. Манайд бол 30 орчим сая төгрөгийн л бараа байгаа. Тэгэхээр бага зай талбайгаас илүү их борлуулалт гарна.
-“Монголын мөнгийг Солонгос руу явууллаа” гэх ойлголттой хүмүүс байдаг шүү дээ?
-Франчайз бизнес бол туршлага мэдлэг, стандартыг авч байгаа гэсэн үг. Бид маш их цаг хугацаа хэмнэнэ. Хоёр гурван жил ноцолдож, алдаж онон байн сурах зүйлийг нэг хоёр сарын дотор мэдээд авчихна. Мэдээж франчайзийн төлбөрт мөнгө төлнө. Гэхдээ маш бага төлбөр. Мөн нэг давуу тал нь бид Солонгосоос хөрөнгө оруулалт татсан. Гэрээ хийхдээ хамгийн гол анхаарсан зүйл бол тэдний лангуун дээр гарч ажиллах. Бид эндээ хоёр гурван зуун дэлгүүр нээгээд ханах бус, Солонгосын 15 мянган сүлжээ дэлгүүр, тав зургаан тэрбум долларын борлуулалт эргэлддэг зах зээл дээр Монгол бүтээгдэхүүн гаргая гэж ярьсан. Тэр эрхээ аваад эхлээд явж байна. Солонгос хэрэглэгчдийн өдөр тутмын хэрэглээнд тохирсон бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж чадвал бид экспортлох сувгаа нээсэн. Тэгэхээр энэ харилцаанаас Монголчууд бид л хожно. Бид үүнийгээ гол нь ярьж явах ёстой юм байна гэдгээ одоо л ойлгож байна.
-Та бүхэн нэгэнт бий болгосон дэд бүтцээ цаашид хэрхэн ашиглах вэ?
-Бид түгээлтийн том систем бий болгочихсон, технологио хөгжүүлчихсэн учраас үүнийгээ цахим худалдааны бизнестэй холбоно гэж төлөвлөж байна. Онлайн худалдаа хөгжүүлье гээд технологи талдаа л өнөөдөр анхаараад байдаг. Гэтэл Монголд, Улаанбаатарт хүргэх, түгээх дэд бүтэц муу. Бидний олон салбар сүлжээ дэлгүүр, технологи, түгээлтийн дэд бүтэцтэй яг давхцаж байгаа гэсэн үг. Тэгэхээр хэрэглэгчиддээ өгөх бидний дараагийн үнэ цэн цахим худалдаа байна. Барааг нь агуулахдаа хүлээж аваад, дэлгүүрүүддээ хүргэж өгч, дараа нь хэрэглэгчийн гарт аваачиж өгөх юм.
-Бизнесийн дараагийн тэлэлтийг хийхдээ хөрөнгө оруулалтаа хэрхэн шийдэж байгаа вэ? Том бүтцээр ажиллаж байж ашиг олдог учраас их хэмжээний хөрөнгө оруулалт шаарддаг байх?
-Бид одоо Монголын хөрөнгийн бирж дээр IPO гаргах гээд төлөвлөөд ажиллаж байна. Хүсэлтээ төрийн байгууллагуудад хүргүүлчихсэн байгаа. Энэ бизнесийн мөн чанар нь нэг талаасаа харахад худалдааны бизнес хэрнээ нөгөө талдаа тэр хэрэглэгчдэд орчин, өдөр тутмын амьдралыг нь хөнгөвчлөх бүх үнэ цэнийг өгч байгаа бизнес. Шуудан, хүргэлтийн үйлчилгээ, санхүүгийн үйлчилгээ, хэвлэх гээд бүх үйлчилгээг нэг дор төвлөрүүлж байна. Тэгэхээр энэ бол хүний өдөр тутмын амьдралын чухал хэрэгцээ, түүнийг хангах дэд бүтэц. Энэ утгаараа бизнесийн хувьд бүх хүнд засаглал, хувьцаа эзэмшил гээд бүх талаараа нээлттэй байх хэрэгтэй. Тийм учраас олон нийтэд хувьцаагаа эзэмшүүлэх хувилбар нь хөрөнгө оруулалтын хамгийн зөв модель юм.
-CU-ийн захирал болохоос өмнө ямар ямар ажлууд хийж байсан туршлагатай вэ?
-Би КТМС-ийн мэдээллийн системийн ангид сурж байхдаа хоёрдугаар курсээсээ WIRESCOM гээд тухайн үеийн утасгүй интернетийн компанид сүлжээний инженерээр ажиллаж эхэлсэн. Залуухан оюутан байхдаа ийм ажилд орсон нь азтай. Хийдэг ажил нь А цэгээс Б цэг хүртэл интернетийн сүлжээг найдвартай ажиллуулах үүрэгтэй. Өглөө хичээлдээ яваад орой ажилладаг хэв маягаар гурван жил амьдарсан. Интернетийн технологи гэж ийм юм байдаг юм байна, арын гал тогоонд ийм юм болдог юм байна гээд ойлголт авсан. Ингээд сурч байсан мэргэжлээрээ мэдээллийн системийн программ хангамжаар компани байгуулъя, маш их орон зай байгаа юм гээд дөрвөн найзтайгаа нийлээд гуравдугаар курсээ төгсөөд компани байгуулж байсан. 2006 он юм. Үзвэр үйлчилгээ их байна, онлайнаар билет худалдаалъя гэж шийдээд хийж үзсэн юм. Бизнес удирдаж байсан туршлагагүй болохоор бүтэлгүйтсэн. Сайн менежменттэй газар ажиллаж үзье гээд Азийн хөгжлийн банкинд хөрөнгийн зах зээлийг шинэчлэх төсөл дээр ажиллаж байлаа. Тэгээд гадагшаа сургуульд мастерт явсан.
МАСТЕРТ СУРАХААР ОЧООД ӨӨРИЙГӨӨ МАШ ИХ ГОЛЖ, СУРАХ ЮМ ИХ БАЙГААГ ОЙЛГОЖ БАЙСАН
-Бид өнгөрснөө эргэж хараад би тэрнээс эхлээд өөрийгөө илүү дайчилж, шахаж эхэлсэн гэдэг үйл явдал байдаг шүү дээ. Танд тийм зүйл байна уу?
-Азийн хөгжлийн банкны төсөл дээр ажиллаж байгаад ер нь явж сурч ирье, бизнесийн менежментийн ур чадварт суралцъя гэж шийдээд бүтэн жил бэлдсэн. Фулбрайтад орох шалгалтыг нь өгсөн ч тэнцээгүй. Сургуульдаа тэнцсэн ч тэтгэлэгт багтаж чадаагүй. Тэгсэн арай бага босготой сургуулиас нь над руу холбогдож, тэтгэлэг өгье мөн цалинтай дадлага аваад сур гэсэн. Тэгээд би ганцхан жил амархан дуусгачих нь л гэсэн хүлээлттэй очиж байлаа. Гэтэл яг явж очоод сурахад бодит байдал дээр маш хэцүү байсан. Долоо хоногт гурав дөрвөн ном уншиж дуусгана. Тэгээд түүнийхээ талаар бичнэ. Монголд сургуульд хэзээ ч тийм юм хийж үзээгүй би цочирдож байлаа. Хичээл орой 17:30-д ороод 21:30 цагт дуусдаг. Өглөө найман цагаас орой таван цаг хүртэл дадлагын ажлаа хийдэг. Ингээд хийхдээ би хоёр зүйлийг л их сайн ойлгож авсан. Надад том, том сургууль мөрөөдөөд явах ур чадвар байхгүй юм байна. Хоёрдугаарт бид Монголдоо л өөрсдийгөө мундаг гэж ярьдаг боловч дэлхийтэй харьцуулбал болоогүй юм байна гэдгийг мэдэрч авсан. Кинтаки муж гэдэг бол ерөнхийдөө Америк дотроо нэлээн хөдөө морь малаар л төсөөлөгддөг газар. Гэтэл тэнд байгаа залуучуудын мэдлэг, чадвар үнэхээр мундаг байсан. Дундаж Америк залуу хоёр гурван цаг багшийн ярьсан хичээлийг маш оновчтой нэг нүүрэнд буулгаад биччихэж байгаа юм. Бичгийн найруулга нь маш цэгцтэй. Тэдний ур чадвар багаасаа үнэхээр сайн бэлтгэгдчихсэн байдаг юм билээ. Бизнес гэдэг хамтарч ажиллах зүйл. Хамтарч ажиллахад хүмүүс хоорондын харилцаанд бичгийн болон ярианы чадвар их чухал. Тэгэхээр бидэнд сурах юм их байна. Суралцахдаа яарах ёстой юм билээ.
-Та Азийн хөгжлийн банканд ажиллаж байсан туршлагатай, өөрөө старт ап хийгээд үзчихсэн хүн очсон биз дээ уг нь?
-Өөрийгөө мундаг, Турк сургууль төгсчихсөн, ажлын туршлагатай, чадна л гэж очиж байсан. Би хичээх ёстой юм байна. Маш богино хугацаанд гүйцэж мэдлэг чадвар олж авах ёстой гэдгийг илүү эрт мэдэрч авсандаа баярладаг. Дадлага ажил минь жижиг хөрөнгө оруулалтын сангийн захирлын туслах хийж байсан. 400 орчим сая долларын төсөвтэй, хөрөнгө оруулалтын сан. Баахан цааснууд авчраад үүнийг орой гэхэд хийгээд аваад ир л гэнэ. Маш шахуу. Эхлээд их хямарсан. Хүний сайн хийж чаддаг зүйл гэж өөрт өгөгдсөн юм байдаг, чадахгүй зүйл ч гэж бий. Чадахгүй зүйлээ өөрөө ноцолдож байснаас чаддаг хүмүүсээр нь хийлгэх хэрэгтэй. Багаараа ажиллах ёстой, ганцаараа бүгдийг нь хийнэ гэдэг ойлголт байхгүй зэрэг их юм сурсан жил байсан. Эрт ийм ойлголт авсандаа баярладаг.
Ярилцлагын үргэлжлэлийг нэвтрүүлгээс үзнэ үү.
0
0
0
0
0
0
0
0
