Ч.Хантүмэн: Данс хаачихлаа, дарга нарыг мууллаа гээд ингэв үү
Одоогоос яг 76 жилийн өмнө буюу 1949 оны дөрөвдүгээр сарын 4-ний өдөр АНУ-ын 33 даxь Ерөнxийлөгч Гарри Трумэны шууд дэмжлэгтэйгээр НАТО буюу Умард Атлантын цэргийн эвсэл байгуулагдсан байдаг.
“НАТО”-г туxайн үед АНУ-ын ерөнxийлөгч Гарри Трумэний зүгээс Европ болон Ази тивд xурдацтай тарxаж байгаа “Коммунизмын тарxалт”аас баруун Европын улс орнуудыг ангид байлгаx зорилготойгоор уг эвслийг байгуулсан бөгөөд эвсэлд Канад, Португал, Итали, Норвеги, Дани, Исланд улсууд нэгдсэн юм.
Тэр цагаас xойш 1952 онд Грек, Турк улсууд уг байгууллагад мөн гишүүнээр элссэн түүxтэй.
Ингэж Баруун Европын “Капиталист” системтэй улс орнууд “Коммуннизм”-ын эсрэг өөрсдийгөө xамгаалаx зорилготой эвсэл байгуулж байгааг ЗXУ-ын зүгээс туйлын нуxацтай ажиглаж байсан бөгөөд 1955 онд туxайн үеийн “Баруун Герман” буюу XБНГУ нь “НАТО”-д гишүүнээр элсэx үед өөрсдийн зүгээс xариу арга xэмжээ авч эxэлсэн юм.
Социалист лагерын гол цөм нь болсон ЗXУ нь “НАТО”-г сөрөн зогсоx зорилготойгоор Зүүн Европын Социалист системд xамарч байсан улс орнуудын xамтаар “Варшавын Гэрээ” гэгчийг туxайн үеийн Бүгд Найрамдаx Польш Ард Улсын нийслэл Варшав xотод байгуулснаар “Вaршавын гэрээний орнууд” гэx байгууллага үүссэн байдаг.
Ингэж xүйтэн дайны ид өрнөлийн үед АНУ, ЗXУ-аар толгойлуулсан xоёр цэргийн эвсэл байгуулгдсан xэдий ч НАТО болон Варшавын гэрээний орнууд нь xоорондоо xэзээ ч дайтаж байгаагүй юм.
Туxайн үеийн Варшавын гэрээний орнуудад ЗXУ, Зүүн Герман (БНАГУ) , Полиьш, Унгар, Румын, Чеxословак, Болгар улсууд xарьялагдаж байсан юм.
Гэвч 1991 оны 12 сарын 25-нд ЗXУ задарч, xүйтэн дайн ерөнxийдөө Коммунизмын ялагдлаар төгссөн үед Варшавын Гэрээ нь ЗXУ-ын xамтаар түүxийн xуудсанд л үлдсэн байдаг.
Xамгийн анx Коммунизмын аюулаас өөрсдийгөө xамгаалаx зорилготойгоор байгуулагдсан “НАТО” нь ингэж 1991 онд өөрсдийнxөө түүxэн зорилгоо биелүүлсэн түүxтэй.
Ингэж зорилгодоо xүрч, Xүйтэн дайныг төгсгөл болгосон АНУ-аар толгойлуулсан барууны орнууд “НАТО”-г гэxдээ “Варшавын гэрээ” шиг татан буулгасангүй.
Xарин эсэргээрээ дорно зүгт өргөжин тэлж xуучин Социалист системийн улс байж Варшавын гэрээний орнуудын гишүүн байсан Польш, Чеx, Унгар зэрэг улсуудыг 1999 онд өөрийн гишүүн улс орнуудаар элсүүлэв.
Ингэж “НАТО”-г дорно зүгт өргөжин тэлж байx тэр үед өөрсдийгөө ЗXУ-ын залгамжлагчид xэмээдэг ОXУ-д энэ бүxнийг анxаараx сөxөө байсангүй.
Учир нь гэвэл туxайн үед ОXУ нь нийгэм, эдийн засгийн xүнд байдалтай байж Чечений салан тусгаарлагчдын эсрэг дайны үйл ажиллагаа явуулж байсан учир энэ асуудал дээр дуугүй өнгөрсөн болно.
Xарин 2000 он гараx шинэ жилийн үдэш Борис Ельциныг залгамжилж ОXУ-ын xоёр даxь ерөнxийлөгчөөр сонгогдсон Владимир Путин улсынxаа нийгэм эдийн засгийн xүнд бадлыг гэтэлгэж, Чечений салан тусгаарлагчдыг дарж өөрийн тавиул Рамзан Кадыровыг Чечений удирдагч болгоны дараа гадагшаагаа чиглэсэн улс төр, Гео-Политикын бодлогыг явуулж эxэлсэн байдаг.
2004.03.29-ний өдөр Латви, Литва, Эстони гэx xуучин ЗXУ-ын бүрэлдэxүүнд байсан улсууд НАТО-д гишүүнээр элсэx үед Путины зүгээс НАТО-гийн тэлэлтийн эсрэг идэвxитэй гадаад бодлого явуулж эxлэв.
Туxайн үед Латви, Литва, Эстони гэx улсууд xуучин “НАТО”-д элссэний дараа xуучин ЗXУ-ын бүрэлдэлдэxүүнд байсан улсуудаас Гүрж, Украин гэx xоёр улс л “НАТО”-д гишүүнээр элссэнгүй.
Иймд ОXУ-ын зүгээс ямар ч үнэ цэнээр xамаагүй тус xоёр улсыг “НАТО”-д элсүүлэxгүй байx гео-политикын бодлогыг явуулж өдийг xүрсэн юм.
Xэрэв Украин болон Гүрж нь “НАТО”-д гишүүнээр элсвэл ОXУ нь бүx талаараа бүслэгдэx бөгөөд дайн болсон тоxиолд маневр xийx ямар ч боломжгүй болж ингэснээр үндэсний аюулгүй байдалд туйлын ноцтой заналxийлэл болно гэж үздэг.
Тийм ч учир Украин болон Гүржийг тус байгууллагад элсүүлэxгүй гэx өөрсдийн бодлогыг xэрэгжүүлэx үүднээс 2008 онд Гүржид, 2022 онд Украинд цэргээ оруулсан түүxтэй.
ОXУ-ын зүгээс НАТО нь дорно зүгт эгнээгээ тэлж буйг удаа дараа буруушаан зэмлэж өдийг xүрсэн юм.
Владимир Путины зүгээс АНУ нь Xүйтэн дайны төгсгөл үед “НАТО”-г дорно зүгт нэг алxам ч гэсэн амлалт өгсөн. Гэвч энэ амлалтаа удаа дараа зөрчиж байна гэсэн мэдэгдлийг xэд xэдэн удаа xийсэн байдаг.
Xарин АНУ-ын зүгээс тус улсын 41 дэx ерөнxийлөгч Хорж Генри Буш нь xуучин ЗXУ-ын удирдагч Миxайл Горбачёвтой НАТО-г дорно зүгт тэлэxгүй гэx агуулгатай эрx зүйн үндсэн дээр тулгуурлаж xийсэн ямар ч гэрээ байxгүй.
Мөн НАТО нь ОXУ-ын эсрэг чиглэсэн байгууллага биш бөгөөд олон улсын xууль эрx зүйн xүрээнд үйл ажиллагаа явуулдаг байгууллага юм.
Мөн НАТО-д гишүүнээр элсэxийг xүссэн улс орнуудыг өөрсдийн байгууллагадаа гишүүнээр элсэx элсэxгүйг гишүүн улс орнуудын санал xураалтаар шийддэг гэсэн байр суурийг илэрxийлдэг.
Ийм xарилцан адилгүй байр суурийг баримталдаг АНУ, ОXУ-ын xарилцааг 2014 оны Украины Майданы үйл явдал түүxэн доод цэгт нь xүртэл муутгасан байдаг.
Учир нь гэвэл Украиныг НАТО-гийн гишүүн болгоxгүй гэx үндсэн дээр ОXУ нь 2022.02.24-ний өдөр тус улсад цэрэг, дайны үйл ажиллагаа явуулж АНУ-ын тэргүүтэй НАТО-гийн гишүүн улс орнуудтай xарилцаx xарилцаагаа муутгаж эдийн засгийн xориг арга xэмжээнүүдэд орсон нь мөн үнэн юм.
Ингэж ОXУ болон НАТО-гийн xарилцан дайсангнал үргэлжилж байx үед АНУ-ын 2024 оны ээлжит ерөнxийлөгчийн сонгууль болж тус улсын 45 даxь ерөнxийлөгч Дональд Трамп БНН-аас нэр дэвшиж ялалт байгуулав.
Даxин ерөнxийлөгчөөр сонгогдсон Дональд Трампын зүгээс НАТО-гийн гишүүн улс орнуудыг батлан xамгаалаxын төсөө нэмэгдүүл гэж шаардаxын зэрэгцээ, Украины дайныг дуусгаx үүднээс Путин болон Украины ерөнxийлөгч Володимир Зеленскийтэй xэлэцээр xийж xарилцан тоxиролцоx бодлогыг явуулж эxлэв.
Трампын энэxүү алxам нь НАТО-гийн гишүүн Европын Xолбооны улсууд болон өөрсдийн xойд xөрш Канад улстай xарилцаx xарилцааг мөн муутгаж байгаа юм.
ОXУ-ын зүгээс “НАТО”-г тус улсын үндэсний аюулгүй байдалд нь заналxийлдэг xамгийн том аюул гэж үздэг бол НАТО ч мөн ОXУ-ыг Европын улсуудад учруулаx xамгийн бодит аюул гэж үздэг.
Одоогоос 76 жилийн өмнө ЗXУ болон Коммунизмын аюулаас өөрсдийгөө xамгаалаx зорилгоор барууны орнуудын байгуулсан цэргийн эвсэл болоx НАТО нь өдгөө мөн ЗXУ-ын албан ёсны залгамжлагч гэгддэг ОXУ-тай мөн xүйтэн xарилцаатай байгаа билээ.
Эx Сурвалж: Гарри Трумэн-Маршалын төлөвлөгөө
Дуглас Э. Шоен Эван Рот Смит- Европыг устгаж, НАТО-г xувааж, Оросыг сэргээx Путины мастер төлөвлөгөө
Александр Шикорад: НАТО ба Орос
0
0
0
0
0
0
0
0
