Categories: НИЙГЭМ, ОНЦЛОХ МЭДЭЭ2025-03-19

Эрх чөлөөтэй орон гэж хэлэхэд “хэцүү” болсоор буй Монгол

Нийтэлсэн: Б.Дэлгэрмаа
2025.03.19 14:00

Монгол улс Ардчиллаас ухарч Автократ засаглал руу шилжлээ

Varities of democracy институдиэс гаргасан улс орнуудын ардчиллын чанарыг үнэлэх судалгаагаар манай улсыг автократ засаглал руу шилжсэн гэж тодорхойлсон байна.

Автократ засаглалыг цөөн хэдэн үгээр илэрхийлье.

Нэг хүний ноёрхлоос гадна нэг намд эрх мэдэл төвлөрдөг
Хууль дүрэм үйлчилдэг ч эрх баригчдад ашигтай байдлаар хэрэгждэг
Төрийн хяналт өндөр: Чөлөөт хэвлэл, сөрөг хүчнийг хязгаарлаж иргэдийн улс төрийн оролцоог багасгадаг

2024 онд ардчиллын индексээр 81 дүгээрт жагсаж байсан манай улс энэ жилийн хувьд эзлэх байраараа ухраагүй боловч олон үзүүлэлтээр унаж автократ засаглалтай орнуудын тоонд оржээ.

Азийн орнуудаас Шри Ланк, Малдив зэрэг улсууд шат ахиж ардчилал руу шилжсэн байна. Харин Монгол, Афганистан, Бангладеш, Энэтхэг, Киргизстан, Пакистан зэрэг улсууд эсрэгээрээ автократ засаглал руу унажээ.

Хэвлэлийн эрх чөлөөгөөрөө гурван жилд 41 байраар ухрав

Хил хязгааргүй сэтгүүлчид (RSF) 2024 оны Дэлхийн хэвлэлийн эрх чөлөөний индексийг танилцуулсан юм. Тус жагсаалтад манай улс 180 орноос 109 дүгээрт эрэмбэлэгджээ. Одоогоос 10 жилийн өмнө манай улс 180 орноос 54 дүгээрт эрэмбэлэгдэж байв. Тиймээс ч Reporters Without Borders (RSF USA)-аас 2024 оны тайландаа “улс төрийн дарамтад орсон сэтгүүл зүй” хэмээн онцлон тэмдэглэжээ.

Тус үзүүлэлтийг гаргахдаа хэвлэлийн эрх чөлөөний нөхцөл байдлыг цогцоор нь харуулах үүднээс

• улс төрийн нөхцөл байдал,

• хууль эрх зүйн орчин,

• эдийн засгийн нөхцөл байдал,

• нийгэм соёлын нөхцөл байдал,

• аюулгүй байдал гэсэн таван шалгуур үзүүлэлтээр үнэлдэг бөгөөд 2024 онд улс төрийн үзүүлэлт хамгийн их уналтад орж, дэлхийн дундаж 7.6 пунктээр буурсан байна.

Манай улсад өдгөө 20 гаруй сэтгүүлч хуулийн байгууллагад шалгагдаж, 10 нь яллагдагчаар татагдсан байна.

Монгол улс Авлигын индексээр сүүлийн 10 жилд 42 байр ухарлаа

“Транспэрэнси Интернэшнл Монгол” ТББ-аас “Авлигын төсөөллийн индекс 2024” тайланг танилцуулж, Монгол Улсын авлигын индексийг мэдээллээ. Авлигын төсөөллийн индескт нийт 180 улс хамрагдсан бөгөөд Монгол Улс 2023 оны 33 оноогоо хадгалж долоон орны оноо багассанаар бидний ард орж ирсэн юм.

Монгол Улсын авлигын индексээр сүүлийн таван жилд:

2019 онд 35 оноо авч, 180 улсаас 106 дугаар байрт
2020 онд 35 оноо авч, 180 улсаас 111 дүгээр байр
2021 онд 35 оноо авч, 180 улсаас 110 дугаар байрт
2022 онд 33 оноо авч, 180 улсаас 116 дугаар байрт
2023 онд 33 оноо авч, 180 улсаас 121 дүгээр байрт тус тус эрэмбэлэгдэж байжээ.

Манай улс 2022 онд авлигын индексийн оноо нь эрчимтэй буурсан, авлига өсөж байгаа 10 улсын тоонд орж байсан. Харин 2023 онд ардчиллаас хамгийн их ухарч буй орны тоонд багтаж, саарал бүсэд багтсан. Тэгвэл энэ онд Varities of democracy институтын судалгаагаар хэдийн Автократ засаглалтай орны тоонд ороод байгаа юм.

V-Dem /Varities of democracy/ институт нь НҮБ, Европын Холбоо, Дэлхийн банк зэрэг олон улсын байгууллагуудтай хамтран ажилладаг байгууллага юм. Иймд олон улсын байгууллагын санхүүжилт, тусламж, хөрөнгө оруулалт ихээхэн хүндрэлтэй болж ирнэ гэсэн үг. Мөн гаднын зээлийн хүүнд хамгийн их нөлөөлөл үзүүлдэг байна.