Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал нас уртадна
Хөдөлмөрийн харилцаанд ажилтан, ажил олгогч хоёр ижил тэгш эрхтэй, харилцан ашигтай байх зарчим үйлчлэх ёстой. Гэвч шинэчлэн баталсан Хөдөлмөрийн тухай хууль ажилтныг нэгдүгээрт эрэмбэлж, ажил олгогчийн эрх ашгийг хохироосон хэмээн ажил олгогчид гомдолтой байна. Ажилтан өөрийн дур зоргоор ажлаа орхидог, байгууллагаа хохироодог мөртлөө эргээд ямар ч хариуцлага хүлээхгүй байх боломжийг шинэ хуулиар бүрдүүлж өгчээ.
ШИНЭ ХУУЛИАР АЖИЛТНААС БАРЬЦАА АВАХЫГ ХОРИГЛОСОН
Шинэчлэн баталсан Хөдөлмөрийн тухай хуулиар ажил олгогч ажилтнаас барьцаа авахгүй байхаар тусгажээ. Өөрөөр хэлбэл, та ямарваа нэг ажилд орохдоо мөнгө, эд зүйл гэх зэргээр юуг ч барьцаанд тавихгүй, ажил олгогч барьцаа шаардахгүй байх ёстойг хуульчилж өгчээ. Ингэснээр ажилдаа хоргодох зүйлгүй, сэтгэлгүй ажилтан гэнэт л нэг өдөр ажлаа хаяад явах боломжийг улам бүр нээж, өөгшүүлж орхижээ. Хөдөлмөрийн тухай хуульд:
10 дугаар зүйл. Ажил эрхлэлт, хөдөлмөрийн харилцаанд барьцаа хэрэглэхийг хориглох
10.1. Ажил олгогч ажилд орох гэж байгаа хүн болон ажилтнаас мөнгө, эд зүйл, иргэний үнэмлэх, гадаад паспорт, боловсролын баримт бичиг, мэргэжлийн үнэмлэх, хөдлөх болон үл хөдлөх эд хөрөнгийн гэрчилгээ зэрэг хувийн баримт бичгийн эх хувийг шаардан авч барьцаалахыг хориглоно” гэж заажээ. Ингэснээр байгууллагын хүн хүч тарамдах, бэлтгэсэн ажилтан үүргээ умартах нэг үндэс суурь болж өгчээ.
ОЛОН ЖИЛ БЭЛТГЭГДСЭН НЭГ Л ӨДӨР АЖЛАА ОРХИДОГ
Энэ заалттай холбоотойгоор бид ажил олгогчдын байр суурийг сонслоо. “Модерн инвестмент партнерс” компанийн захирал Б.Булганмаа “Шинэ хуулиар ажилтнаас барьцаа авахгүй болчихлоо. Ингэснээр сургаж бэлдсэн, магадгүй хэдэн жил хүчээ өгөх байх гэж бодсон хүн капитал маань нэг л өдөр хувийн шийдвэр гаргаад, би ажилдаа ирэхгүй ээ гэхэд байгууллагын ажил цалгардаг байна. Үүнээс гадна, олон хохирол бий болж байна. Тэр хүнд зориулсан өчнөөн хөрөнгө зардлаа байгууллага хохирдог асуудал байсаар байна. Тиймээс баялаг бүтээгчдээ дэмжсэн заалт хуульд оруулах хэрэгтэй гэж бодож байна” гэлээ.
БАЙГУУЛЛАГА ИРГЭНИЙ ЖУРМААР ГОМДОЛ ГАРГАХ ЭРХТЭЙ
Хэдийгээр шинэчилсэн хуулиар ажилтны хариуцлагыг сулруулсан заалт оруулсан хэдий ч байгууллага гомдол гаргаж, хохирлоо тухайн ажилтнаас нэхэмжлэх эрх нь нээлттэй гэдгийг хуульч тайлбарлаж байна.
Хууль зүйн үйлчилгээний төвийн хуульч Б.Алтанзул “Шинэ болон хуучин хуульд орсон ялгаагүй нэг зохицуулалт нь ажилтан хүсэлтээ өгснөөс хойш 30 хоногийн дотор ажлын байран дээрээ байх ёстой. 30 хоног өнгөрсөн тохиолдолд ажлаа орхин явах эрх нь үүсдэг.
Ажлаа орхисон, тасалсан ажилтанд тооцох хариуцлагыг хуулиар авч үзэх боломж бий. Хамгийн гол нь байгууллага дотоод журмаа гаргаж үүнийгээ тусгаж өгөх шаардлагатай. Дотоод журамд зохицуулсан хэм хэмжээгээрээ хариуцлагаа тооцох асуудал яригдана. Ажилтан ажлаа орхиод явсан тохиолдолд компанид хохирол учрах тохиолдол байдаг. Үүнийг эд хөрөнгийн бүрэн хариуцлагын гэрээ болон иргэний хуульд заасан холбогдох зохицуулалтыг үндэслэж, хохирлоо нэхэмжлэх эрх нь компанид байна гэж харах боломжтой.
Хөдөлмөрийн эрх зүйн харилцаанд хөдөлмөрийн гэрээнээс гадна, өөр 9 төрлийн гэрээг байгуулж болдог. Үүний нэг нь эд хөрөнгийн бүрэн хариуцлагын гэрээ. Өөрөөр хэлбэл, би ажил үүргээ эрхлэх явцдаа алдаа гаргаад компанид хохирол учирвал ямар хариуцлага хүлээх вэ гэдгийг эд хөрөнгийн бүрэн хариуцлагын гэрээгээр тусдаа зохицуулдаг” гэлээ.
Хэдийгээр хуульч ингэж тайлбарлаж байгаа ч практик дээр байгууллагын дотоод журмаа дагаад хохирлоо барагдуулж авсан байгууллага хуруу дарам цөөн гэхэд хилсдэхгүй. Тиймээс энэ асуудлыг заавал хуулиар зохицуулах шаардлага үүсээд буйг ажил олгогчид тайлбарлаж байна.
ГЭРЭЭГ ШУУД БАЙГУУЛНА, “ХАРЖ ҮЗЭХ” БОЛОМЖГҮЙ
Мэдлэг туршлагатай хүнийг ажилд авах хүсэл байгууллага болгонд бий. Харамсалтай нь, ажилтнаа үнэлж дүгнэх боломжийг Хөдөлмөрийн тухай хууль бүрмөсөн хаасан юм. Тодруулбал, ажилтан туршилтаар ажиллахгүй. Нэг л өдөр ажилласан бол үндсэн ажилтнаар орохоор зохицуулжээ. Энэ тухай ажил олгогчдын төлөөлөх ярихдаа “Ажилтны талд маш олон давуу эрхүүдийг олгочихлоо. Өмнө нь ажил олгогч ажилтан хоёр тохиролцоод хөдөлмөрийн гэрээ байгуулдаг байлаа. Энэ гэрээгээр туршилтын хугацаа гэж тохирдог. Гэтэл шинэ хуулиар ажилд орохоор ирсэн хүн шаардлага хангахгүй байлаа ч ганцхан өдөр ажилласан л бол автоматаар үндсэн ажилтан болдог болчихлоо. Энэ нь тэгш байдлаа хангаж чадахгүй байна” гэсэн юм.
АЖИЛТНЫ ЦАГИЙГ ХУРУУНЫ ХЭЭГЭЭР БҮРТГЭХГҮЙ
Хөдөлмөрийн тухай хуулиас гадна, Хувь хүний нууцын тухай хуульд зааснаар ажилтны ажлын цагийг хурууны хээгээр бүртгэхгүй байх зохицуулалт тусгасан. Ингэснээр хурууны хээ бүхий төхөөрөмж ашигладаг байсан байгууллагууд шинээр авах, нөгөө талдаа ажилтан үүнийг далимдуулж, цагаа бүртгүүлэхгүй, цагтаа ажилдаа ирэхгүй байх хийдлийг бий болгосон юм.
Энэ мэт олон хийдэл буйг, нэг талын эрх ашгийг хангасан заалтууд хууль тусаад байгааг ажил олгогчид хэлж байна. Хөдөлмөрийн харилцааг зохицуулсан хууль гэдэг хоёр талын эрх ашгийг жигд хангадаг байх учиртайг тэд онцолж байна.
Видеог дээрээс үзнэ үү.
0
0
0
0
0
0
0
0
