Ч.Хантүмэн: Данс хаачихлаа, дарга нарыг мууллаа гээд ингэв үү
Гүнж төв өнгөрсөн онд 3000 гаруй охидыг хамруулан “Охидын үзлэг”-ийн талаархи судалгаа хийсэн байна. Судалгааны үр дүнгийн талаар болон хэдхэн хоногийн өмнөөс бэлгийн боловсролын мэдээлэл өгөх зорилготой чат бот ажиллуулж эхэлсэн талаар Гүнж төвийн үүсгэн байгуулагч Ч.Ундрахтай ярилцлаа.
Зарим улс орнууд охидын үзлэгийг хориглож байгаа. Гэтэл манайд зарим сургуулиуд одоог хүртэл охидын үзлэг хийгээд байдаг нь хүний эрх зөрчиж байгаа асуудал мөн үү? Зайлшгүй хийх ёстой эрүүл мэндийн үзлэгийн нэг үү? Судалгааны үр дүнгээ танилцуулаач.
Манай Гүнж төв 2020 онд “Охидын дуу хоолой” судалгааг дэмжиж ажиллаа. Өөрөөр хэлбэл энэ судалгааг хийсэн, боловсруулсан хүмүүс нь охид өөрсдөө байсан юм. Энэ судалгааны агуулга тодорхойлох, яаж авах, хэнээс авах гэдгээ хүртэл охид өөрсдөө хийсэн. Охидын дуу хоолой гэдэг нь охид илүү өөрсдөө энэ асуудал дээр ямар байр суурь, үзэл бодолтой байгаа гэдгийг гаргаж ирэх зорилготой судалгаа байсан. Улаанбаатар хот болон хөдөө орон нутаг нийт найман орон нутагт амьдарч байгаа охидыг хамруулсан.
Судалгааны дүнд охидод охидын үзлэг хийж байгаа практик таалагдахгүй байна, охидын үзлэгийг хүлээн зөвшөөрөхгүй, охидын эрхийг зөрчиж байна гэдэг нь гарч ирсэн.
Тиймээс энэ судалгааны мөрөөр ажиллах ёстой гэдэг утгаар “Хөөрхөн зүрхнүүдийн аян” ТББ болон Канад сангийн санхүүгийн дэмжлэгтэйгээр “Сургууль эмнэлэг биш” компанит ажил эхлүүлээд байна. Энэ ажлын хүрээнд охидын үзлэгийн талаарх ойлголтыг зөвөөр өгөх, сурагчдад бэлгийн боловсролын талаар цогц ойлголт өгөх, илүү чадваржуулах зорилготой юм.
Бүх ЕБС охидын үзлэг хийхгүй байгаа юм байна. ЭМЯ-ы шийдвэрээр тухайн сургуулийн өөрсдийн саналаар шийддэг ажил уу?
Бид Эрүүл мэндийн яам, Боловсролын яаманд аль алинд нь охидын үзлэгийн шийдвэр яаж гардаг юм бэ, энэ шийдвэрийг цаг үеийн өөрчлөлтийг дагаад эргэж хараач ээ гэж судалгаагаа хавсруулан хүсэлт тавьсан байгаа. Аль нь ч хариу өгөөгүй байна. Одоогийн нөхцөл байдлаар зарим сургууль дээр хийдэг, зарим сургууль дээр хийдэггүй юм байна. Сургуулийн захиргаа, сургуулийн эмч гэх мэт хүмүүс л охидын үзлэг хийе. Магадгүй бэлгийн замаар дамжих халдварын өсөлт, хүсээгүй жирэмслэлт хэр байна гэх мэт. Эсвэл зарим тохиолдолд цагдаагийн байгууллагатай хамтарч хийж байгаа тохиолдол байгаа. Тэр нь бэлгийн хүчирхийлэлд өртсөн охид байна уу гэдгийг судалж тогтоох, илрүүлэх зорилгоор хийгдэж байна. Тэгэхээр нийтээрээ бүх сургуульд хийгдээгүй, гэхдээ хийгдэж байгаа.
Судалгаанд оролцсон охидын 78 хувиас огт зөвшөөрөл аваагүй охидын үзлэгт оруулсан гэж гарсан
Зөвшөөрлийг сургуулийн захирал эсвэл багш нар шууд өгч байна гэсэн үг үү? Эсвэл охидын ээж аав, гэр бүлээс зөвшөөрөл авч байна гэсэн үг үү? Зөвшөөрөл авахгүй шууд хийж байна уу?
Манай хийсэн судалгаагаар бол судалгаанд оролцсон охидын 78%-аас огт зөвшөөрөл аваагүй охидын үзлэгт оролцуулсан гэдэг судалгааны дүн гарсан. Энэ талаар мэдээлэл өгдөггүй, зөвшилцдөггүй, зөвшөөрөл авдаггүй нь харагдсан. Тэгэхээр эцэг эхчүүд бүр мэдээлэлгүй байгаа гэсэн үг. Хүүхэд нь сургуульдаа яваад ирэхдээ охидын үзлэгт орчхоод ирдэг. Ээж аав зөвшөөрөл өгөх эсэх нь хүртэл ойлгомжгүй байдлаар хийж байгаа.
Судалгаанаас өнгөрсөн жил гэхэд дөрвөн мянга орчим охид ээж болсон статистик гарсан байсан. Нэг талдаа охидын үзлэг хүний эрхийн асуудал үүсгэж байгаа ч хүсээгүй жирэмслэлт, хүчирхийлэлд өртсөн охидыг илрүүлэх нэг хэлбэр мөн үздэг юм байна. Тэгэхээр эдгээр асуудлуудыг өөр байдлаар илрүүлэх арга байгаа юу?
Охидын үзлэгийн талаар хоёр хандлага гараад байна. Зарим нь таашаахгүй байна, зөвшөөрөхгүй байна. Энэ нь хүний дархан байх эрхэнд халдаж байна. Ялангуяа бэлгийн эрх, хүний эрхийг зөрчиж байна гэдэг. Нөгөө тал нь бол энэ нь манайхны бэлгийн боловсрол, нөхөн үржихүйн боловсрол сул байгаа үед охидын үзлэг хийж байж БЗХӨ, хүсээгүй жирэмслэлт, бэлгийн хүчирхийллийн асуудлыг илрүүлэхэд хэрэгтэй гэж үздэг. Гэтэл нөгөө талаараа энэ асуудлыг илрүүлдэг, ажилладаг өөр олон аргачлал байгаа. Энэ чиглэлээр ажилладаг маш олон мэргэжилтэн байдаг. Шинэ арга технологи байдаг болсон. Гэтэл бараг 30-40 жил Монголд явж байгаа хоцрогдсан арга барил болоод байна. Энэ хүчээр хийдэг практик бол одооны энэ 21-р зуунд, ялангуяа Z generation үед огт тохирохгүй болсон аргачлал. Энэ үеийн хүүхдүүд илүү их мэдээлэлтэй, хүссэн мэдээллээ өөрсдөө хайж судалж мэддэг болчихсон. Дүн шинжилгээ хийгээд өөртөө хэрэгтэйгээ олж авч чаддаг, ямар нэгэн шийдвэр гаргахдаа бүрэн мэдээлэлтэй байж гаргадаг болсон. Гэтэл бидний хуучны социалист нийгэмд ажиллаж байсан арга ажиллахаа болчихсон байгаа нь харагдаж байна.
Охидын үзлэгийг зайлшгүй хийхгүй байх нэг шалтгаан нь хувийн мэдээлэл задруулж байна гэж судалгаа гарсан байна? Уг нь Эрүүл мэндийн байгууллага, цагдаагийн байгууллага хүний хувийн мэдээллийг маш сайн хадгалах ёстой.
Судалгаагаар бол энэ нь хангалтгүй гэж гарсан. Судалгаанд оролцсон охидын 68% нь хувийн мэдээлэл алдагдахаас айдаг. Тийм учраас энэ охидын үзлэгт итгэлтэй үзүүлж чадахгүй байна гэдэг судалгааны дүн гарч байна. Итгэл төрөхгүй байна гэдэг чинь цаанаа асуудал байна гэж харагдаад байна. Нөгөөтээгүүр хэд хэдэн тохиолдол гарсан. Охидын үзлэгээс болоод сургууль даяар нь тухайн охины нэр хүндэд халдсан, сөрөг мэдээлэл цацагдаад тухайн охин байшин дээрээс үсрэх, амиа хорлох оролдлого гаргасан тохиолдлууд байгаа. Ер нь НҮБ, ДЭМБ, НҮБ-ыг эмэгтэйчүүдийн сан 2018 онд дэлхий нийтээр дэлхийн бүх НҮБ-ыг гишүүн орнуудын засгийн газрыг энэ охидын үзлэг, эмэгтэйчүүдийн хүчээр үзэж байгаа үзлэг буюу онгон эсэхийг нь шалгаж байгаа энэ тестээ солих хэрэгтэй гэж уриалсан. Энэ уриалга гарснаас хойш нэлээд хэдэн тест хийдэг байсан улс орнууд хуулиараа энэ тестээ хориглодог болсон сайн туршлагууд байгаа. Тэр тусмаа хүний эрхийг зөрчиж, сэтгэл санааны болон бие махбодийн хохирол учруулж байвал тэр практикийг халах ёстой гэж уриалдаг. Гэтэл яг үнэн хэрэгтээ охидын үзлэг хийснээр амиа хорлох хүртэл оролдлого хийж байна гэдэг энь тэр хүүхдэд маш их хохирол авч ирж байна гэсэн үг. Энэ хийж байгаа практик зөв, буруу байгаа нь нэг хоёр охины жишээн дээр харагдаж байна.
“БШУЯ охидын үзлэгийн талаар бид мэдэхгүй гэж хариулсан…”
Та бүхэн “Сургууль эмнэлэг биш” аяны хүрээнд ЭМЯ, БШУЯ-нд хүсэлт тавьсан байгаа юм байна. Хүсэлтийг яаж хүлээж авсан бэ?
Бид энэ төслийн хүрээнд салбар дундын уулзалт, бодлого боловсруулагч нартай уулзалт хийх зорилго агуулсан. Яг энэ охидын үзлэгтэй холбоотой төрийн байгууллагууд ямар байр суурьтай байгааг мэдэх зорилготой. Энэ нь Боловсролын яам, Эрүүл мэндийн яам, Хүний эрхийн үндэсний комисс, охидын эрхийг хамгаалах чиглэлээр ажиллаж байгаа ТББ-д хамтарч оролцоно. Энэ хүрээнд Боловсролын яаманд хүсэлт өгөхөөр энэ манайтай холбоотой асуудал биш, бид бол мэдэхгүй, ямар байр суурьтай байгаа гэдгээ ч тодорхойлох боломжгүй, Эрүүл мэндийн яамны л хийж байгаа ажил гэдэг. Эрүүл мэндийн яам ковидтой байгаа ачаалал ихтэй байгаатай холбоотой хариу огт өгөөгүй байна. Удахгүй хариу өгөх байх гэж найдаж байна. Хүний эрхийн үндэсний комиссоос хүний эрхийн талаас нь байр сууриа илэрхийлэх боломжтой гэдгээ хэлсэн байгаа.
Сурагчдад бэлгийн боловсрол олгох чат бот ажиллуулж эхэллээ
Та бүхэн Гүнж төв дээр бэлгийн боловсрол олгох чат бот ажиллуулж эхэлсэн юм байна. ЕБС-ийн эрүүл мэндийн хичээл дээр үзэж байгаа бэлгийн боловсролын хичээлийн агуулга цаг үеийн шаардлагыг хангаж чадаж байна уу?
Хичээлийн хөтөлбөрт шинэчлэл хийсэн юм билээ. Хуучин бол нөхөн үржихүйн эрүүл мэнд гэж ордог байсан. Одоо нэр томьёоны хувьд ч арай илүү өөрчлөлт оруулаад амьдралын цогц боловсрол гээд 6-р ангиас орж байна. Үндсэн эрүүл мэндийн хичээлийнхээ дотор бас нэг агуулга болгоод оруулж байгаа. Хичээл орж байгаа нь сайн хэрэг. Хамгийн гол нь хичээлийн хөтөлбөр, агуулга шинэчилж амьдралд ойрхон, сонирхолтой болгох хэрэгтэй. Ер нь аливаа хичээлийг заах арга зүй маш чухал. Математикийн хичээл, нийгмийн хичээл зааж байгаа мэт энэ хичээлийг заах нь боломжгүй. Жишээлбэл энэ хүний амьдралтай холбоотой, амьдралын нэн шаардлагатай шийдвэр гаргахтай холбоотой, оролцооны арга зүй тулгуурласан, үлдэцтэй хичээл байгаасай гэж хүсэж байна.
Баярлалаа. Та бүхний ажилд амжилт хүсье.
0
0
0
0
0
0
0
0
