Монгол Улс сүүлийн хагас зуун жилд тохиолдоогүй хатуу ширүүн өвлийг даван туулж, 4.7 сая гаруй мал хуйгаа алдлаа. Үүгээр зогсохгүй олон мянган хүний амьжиргаа, хоол хүнсний хангамжид аюул заналхийлж буй эрс тэс нөхцөл байдалтай байгааг Олон улсын Улаан загалмайн нийгэмлэгээс анхааруулсан юм. Зуд гэгддэг хүнд нөхцөл байдал нь агаарын температур огцом буурч, гүн цас мөс нь бэлчээрийн талбайг бүрхэж, малын хоол хүнсний хүртээмжийг хаадаг. Монголын 300 мянга орчим хүн нүүдэлчин мал аж ахуй эрхэлдэг бөгөөд үхэр, ямаа, адуу бол монголчуудын гол хүнс ба мөн зах зээлд борлуулж мөнгө ч олдог аж.
IFRC-ийн Ази Номхон далайн бүсийн захирал Александр Матеу Пүрэв гарагт CNN-д хэлэхдээ, "Мал сүргээсээ бүрэн хамааралтай хүмүүс хэдхэн сарын дотор гачигдалтай болсон. Тэдний зарим нь одоо өөрийгөө тэжээх, гэр орноо авч явж боломжгүй болсон. Арваннэгдүгээр сараас хойш 2250 гаруй малчин өрх малынхаа 70 гаруй хувийг хорогдуулсан. Одоо 7000 гаруй гэр бүл хангалттай хоол хүнсээр дутагдаж байна. Зуд нийт нутгийн дөрөвний гурвыг хамарсан ч өвөл үргэлжилж байгаа тул нөхцөл байдал улам дордох төлөвтэй байна" гэжээ.
Малчин өрхүүд ихэвчлэн улирал дагаад нүүж, малаа бэлчээх шинэ бэлчээр хайж, эх орны өргөн уудам тал нутгаар аялдаг. Зуны саруудад малын өвлийг өнтэй өнтэй өнтэй өнтэй өнтэй өнгөрүүлэхийн тулд өвс тэжээл, өвс ногоо тарьж, тариа тарьдаг. Тэд Монголын гашуун өвөлд дассан байхад зуны ган гачиг, цас их орж, эрс хүйтрэх үед зуд буюу “гамшиг” ирдэг. Температур нь цельсийн -30 хэм (-22 хэм) хүртэл буурч болно. ДЭМБ-ын мэдээлснээр энэ жил сүүлийн 49 жилийн хамгийн их цас орж, нэгдүгээр сард нийт нутгийн 90%-д хамгийн их цас орсон байна. Өнгөрсөн жилийн зун хур бороо элбэгтэй сайхан эхэлсэн. Гэвч арван нэгдүгээр сард агаарын температур огцом буурч, цас эрт орсон нь температурын огцом өсөлтөөс өмнө цас гэсэхэд хүргэсэн гэж НҮБ-аас мэдээлэв. Үүний дараа гэнэтийн хүйтний эрч чангарч, зарим нутгаар -40 хэмээс доош буув.
Энэ нь бэлчээр муу байсан тул мал өвөлжихөөс өмнө тарга хүчээ авч чадахгүй, малчид өвсөө бэлдэж чадаагүй гэсэн үг.
Өдгөө Монгол Улс “цагаан”, “төмрийн” давхар зудад нэрвэгджээ. Энэ нь маш гүн цас орж, мал өвс рүү орохоос сэргийлж, бэлчээрийг мөсөнд түгжсэн хатуу хөлдөлттэй хавсарч байна. “Эдгээр зуд нь мөчлөгийн шинж чанартай бөгөөд улам бүр их болж байна. Энэ нь сүүлийн 10 жилийн хугацаанд зургаан жил болсон … энэ бол хамгийн муу үзүүлэлт юм. Гэхдээ тэд үргэлжилсээр байна. Өмнө нь тэд ховор тохиолддог байсан, одоо ихэвчлэн тохиолддог" гэж IFRC-ийн Матео хэлэв.
Монгол Улс уур амьсгалын хямралд хамгийн их өртсөн орны нэг бөгөөд сүүлийн 70 жилийн хугацаанд агаарын дундаж температур Цельсийн 2.1 хэмээр нэмэгдсэн гэж НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөрөөс мэдээллээ. Хүний хүчин зүйлээс шалтгаалсан уур амьсгалын өөрчлөлт нь тус улсын дөрвөн улирлыг тасалдуулж, зун дахин ган гачиг болох, улмаар хатуу ширүүн өвөл болоход хүргэсэн гэж НҮБ-ын агентлагууд мэдээлж байна. Энэ жилийн хямралын нөлөөлөл нь 2010 онд Монгол Улсад нүүрлэсэн зуднаас илүү байж, 10.3 сая толгой мал хорогдсон гэж ОУСК-аас мэдээллээ.
Олон малчин өрхүүд эрдэнэт малаа алдахаас эхлээд санхүүгийн бэрхшээл, хязгаарлагдмал нөөц, мөн хүмүүсийн сэтгэл санаа, бие махбодийн эрүүл мэндэд үзүүлэх асар их дарамт зэрэг олон тооны малчин өрхүүдэд тулгардаг олон тэмцлийн гэрч болж байна” гэж IFRC-ийн Зүүн бүсийн тэргүүн Ольга Жумаева хэлэв. Азийн төлөөлөгчийн мэдэгдэлд .
"Гэсэн хэдий ч бид өвлийн уур хилэнтэй гайхалтай хүч чадлаар тэмцэж буй олон гэр бүлүүдийн гуйвшгүй итгэл найдвар, тэсвэр тэвчээрийг харж байна. Энэ өвөл Монгол Улсад малын хорогдол, нөөц хомсдож, олон зуун мянган хүний нөхцөл байдал хүндэрч байгаа нь яаралтай тусламж хэрэгтэй байгааг тод сануулж байна” гэв.
Эx Сурвалж: CNN