Монгол улсын шинжлэх ухааны шилдэг бүтээлийн 2019 оны шагналын эзэн Б.Бямбаагийн шагнал авсан талаараа хэвлэлд өгсөн анхны ярилцлагыг хүргэж байна.
Бадарчийн Бямбаа. 22 наснаасаа эрдэм судлалын ажлаа эхэлсэн. Түүний 45 жилийн хөдөлмөрийн үр шимийн нэг хэсэг “Паразит өвчтэй малыг эмчлэх, сэргийлэх дэвшилтэт технологи” бүтээлээрээ 2019 оны Монгол улсын шинжлэх ухааны шилдэг бүтээлийн эзэн боллоо. Тиймээс түүнийг 2019.12.19-нд Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх 100 сая төгрөгөөр шагнав.
Академич Б.Бямбаагийн энэхүү бүтээл нь малын гадна талын 54, дотор талын 180 нийт 234 төрлийн паразитыг устгах юм. Паразит гэдэг нь та бидний мэддэгээр хамуу, хачиг ширх, шалз, гуу зэрэг юм. Малын паразит өвчний эсрэг эм, туулга хийх болсон сэдэл нь тухайн үед Монгол улс АНУ-аас малдаа 220 доллараар паразитийн эсрэг эм худалдан авдаг байж. Үүнийгээ малчдад 80 мянгаар зарж, үлдсэн мөнгийг улсын төсвөөс гаргадаг байв. Энэ нь Б.Бямбаа докторыг өөрсдөө эмээ гаргая, бүтээе гэх сэдэлд хөтөлжээ. Тэрээр энэхүү бүтээлээ гарган авахын тулд 1975 оноос хойш паразитаа судалж, 1991 оноос эмийн технологио боловсруулж, 2002 оноос үйлдвэрлэж эхэлжээ.
Малын паразиттай тэмцэх энэхүү эм, туулгыг гаргаж авсан ч үйлдвэрлэх гэхэд бэрхшээл тулгарчээ. Учир нь малын эмийн үйлдвэр тухайн үед Монголд байхгүй байж. Азаар Хятадын засгийн газрын хөнгөлөлттэй зээл зарлагдаж, шалгараад 110 мянган доллараар үйлдвэрээ байгуулсан байна. Өөрөөр хэлбэл эрдэмтнээс үйлдвэрлэгч болжээ.
Б.Бямбаа доктор 28 эмийн технологи шинээр боловсруулж патент эзэмшиж байна. Энэхүү 100 саяын шагнал авсан бүтээл нь Дэлхийн шилдэг авьяаслаг зохион бүтээгчийн шагнал хүртсэн юм. Мөн Б.Бямбаа доктор Оросын шинжлэх ухааны академийн гишүүн.
Тэрээр Монгол улсыг шинжлэх ухаанд зарцуулах мөнгөө нэмэгдүүлж, Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүхийг шинжлэх ухаанд нийт төсвийн 2 хувийг зарцуулах ёстой хуулиа дагаж, 2020 он гэхэд 1 хувь болгоно гэсэн амлалтдаа хүрээсэй гэв.
АКАДЕМИЧ Б.БЯМБААГИЙН ШАГНАЛ АВЧ БУЙ АГШИН